بررسی نماد و نشانه در فرهنگ عاشورا

عاشورا یکی از مهم ترین وقایع مذهبی شیعی است که تاثیر گسترده ا ی در آداب و رسوم ،سنن و سوگواری های شیعیان دارد و این تاثیر مبنی بر ویژگی های بزرگی است که یکی از مهم ترین این ویژگی ها نماد و نماد گونه بودن بسیاری از این آداب و رسوم و سنن است در این رساله توضیحی در مورد نماد و تمثیل شناسی و بعد اشاره مختصری به تاریخ عاشورا و پس از آن نماد های عاشورایی را مورد تحقیق و بررسی قرار میدهیم وبه سوالاتی از قبیل اینکه این نماد ها و نشانه ها از چه زمانی وارد فرهنگ مردم ایران زمین شده اند ؟وچگونه و چرا در این فرهنگ جای گرفته اند؟ پرداخته میشود. در مورد نماد و نشانه ها در این تحقیق بیان شده که نشانه یعنی آنچه که ما را از خود آن موضوع فراتر ببرد و به موضوع دیگری برساند نشانه، هدایتگر ما به موضوعی جز خود آن است نشانه شامل سه جزء دال (خود نشانه )،مدلول (آنچه که ا زطریق نشانه به آن هدایت میشویم )،و دلالت (وجه ارتباط دال و مدلول)، است. نماد و نشانه های عاشورایی هم بدین گونه هستند در ادامه این رساله به بیان آداب و رسوم و نماد ها و سنن عاشورایی به ترتیب زیر پرداخته شده است. موضوعاتی از قبیل: عزاداری و رو ضه خوانی ،نوحه سرایی، مرثیه خوانی ،علم و علمات ،کتل و بیرق،توغ ، نخل و جریده،پرده خوانی،نمایاندن آب فرات و نهر علقمه ، ضریح شش گوشه ،مراسم شمع زنی و شام غریبان ،تعزیه ،تکیه و حسینیه،چاووش خوانی،گهواره ،مشک و ذوالجناح ،سفره انداختن ،سینه زنی ،زنجیر زنی و قمه زنی،واعظ و مداح یا ذاکر اهل بیت ،علمداری و سقایی، گل برسر مالیدن ، کاه برسر ریختن ،کتلی شدن کودکان به یاد حضرت علی اصغر دوری گزیدن از کارهای مباحی نظیر :ازدواج و جشن عروسی ،آرایش کردن ،دوخت و دوز ،پوشیدن لباس های نو و روشن ،جاروب کردن ،خانه تکانی و .... در این رساله تاثیر نمادینی که مراسم عاشورایی بر هنرهای تجسمی و صنایع دستی و غیره داشته است بیان شده جدای از تحول نظم و نثرآنچه در این عرصه مایه ی ماندگاری و فخر میشود برپایی سبک های سرنوشت سازی است، که در عرصه هنرهای اصیل سنتی و مردمی ایران روی میدهد. شیوه هایی همانند:کاشی نگاری به زبان آشکار تر،نقاشی روی کاشی در آذین سقاخانه ها،حسیینه ها ،خانه ها و کاشانه های مردم.یا که شیشه نگاری ،نقاشی پشت شیشه،گچ نگاری، نقاشی بر تن سقف ودیواربناهای مذهبی و عمومی و اماکن مسکونی.نقش آفرینی بر سنگ ، زر و سیم نگاری،نقاشی برپارچه های قلمکار وسایر جلو ه های هنر های از آن نمونه اند